تهران در آخرین روز شهریورش

اگرچه شهرهای شمال ایران در چهارم شهریور سال ۱۳۲۰ه.ش، با پرواز هواپیماهای متفقین بر آسمانشان و رها شدن اجسامی سخت بر روی خیابان‌ها، کوچه‌ها و خانه‌هایشان مواجه شده بودند اما این همه برای تهران، تنها تصورات و شنیده‌هایی جسته و گریخته، پر ابهام و دور از ذهن می‌نمود. سی و نه سال بعد، در روزی کش آمده‌ از آخرین روز شهریور دیگر؛ دهانِ تهران، گس شد از سرب و آهن و جانِش پر شد از اضطراب جنگ.

خبر تجاوز به ایران، این بار نه از طریق تلگراف شهرهای مرزی که با پرواز جنگده‌های عراقی بر فراز آسمان تهران، به گوش پایتخت نشینان رسید. چهار جنگنده ارتش عراق از سوی غرب به تهران نزدیک، از سر کرج گذشته و تا میانه‌های تهران نرسیده، اجسام سخت رها شده آنان بر سر و جان تهران فرود آمد. این یگانه تجربه‌ی مواجهه‌ی تهران با بمباران هوایی تا آن روز و زمان بود؛ ساعت دو و چهارده دقیقه بعد از ظهرِ روز سی و یک شهریورماه سالِ ۱۳۵۹ ه.ش. همزمان با تهران، پانزده شهر دیگر سرزمین مورد حمله‌ی جنگده‌های عراقی قرار گرفت. تبریز، آبادان، همدان، دزفول، امیدیه، بوشهر، کرمانشاه، اصفهان، ارومیه، دهلران، ایلام، اهواز، مریوان و مهران که تقریباً تمامی پایگاه‌های هوایی و مناطق نظامی، مسکونی و صنعتی در آن ها واقع بود، دیگر شهرهای بودند که مورد حمله قرار گرفتند. استراتژی عراق در گام اول از حمله‌های هوایی‌، زمین گیرکردن نیروی هوایی ارتش ایران بود. ارتشی با داشته‌‌هایی ارزشمندی شامل؛ جنگنده‌ها فوق مدرن F14 و تعداد قابل توجهی F5 / F6 به همراه خلبان‌هایی زبده‌، با تجربه‌ و آموزش دیده در پایگاه‌های تراز اول جهان.

تهران لرزید و بمب‌های رها شده از جنگده‌های عراقی در محدوده‌ی فرودگاه مهرآباد، محدوده‌ای از شهرک آپادانا و بخشی از کارخانه ایران خودرو بر زمین تهران، نشست. در پی اولین تجربه از حمله هوایی به تهران، یک هواپیمای سی ۱۳۰و یک بوینگ سوخت رسان ۷۰۷ منفجر و به هفت هواپیمای دیگر خسارت‌هایی جزیی وارد شد؛ در شهرک مسکونی آپادانا، یک کامیون منفجر شد. حمله‌هایی هوایی به تهران،‌ طی سال‌های جنگ ادامه و تهران در هشت سال جنگ، شاهد نود و دو سری بمباران هوایی بود.

بمباران‌هایی که در عموم موارد بدون دقت و محاسبه در نشانه گیری اهداف از پیش تعیین شده‌ بر سر خانه و کاشانه‌ی مردم غیر نظامی تهران فرود می‌آمد. بمب‌هایی که دو هزار و پانصد و نود و هفت نفر توسط‌شان در تهران مجروح و یا کشته شدند. در دیگر حمله‌ها‌ی جنگده‌های عراقی به تهران، محله‌های چون، نظام آباد، وحیدیه، پیروزی، امامزاده یحیی و میادینی چون، هفت تیر، امام حسین و خیابان‌های چون، ولیعصر، فاطمی، دماوند، خیام، قریب، بهارستان و تهران نو مورد اصابت بمب‌هایی عراقی قرار گرفتند. امروز سی و یک شهریور سال ۱۳۹۷ است، سالروز اولین بمباران هوایی تهران که حالا سی و هشت سال از آن روز می‌گذرد. امروز بهتر است فارغ از کارهای جهان در جایی از تهران قراری بگذاریم تا غروب آخرین روز تابستان را به نظاره بنشینیم. پیش از ظهر به رژه‌ي گروه‌های نظامی در اهواز، حمله تروریستی شد. رییس جمهور روحانی، فردا راهی نیویورک است. بیست درصد جمعیت ایران در منطقه شهری تهران ساکن است. تهران بیش از چهار هزار و چهارصد هکتار بافت فرسوده دارد. شانزده درصد جمعیت تهران در سکونتگاه‌های غیررسمی سکونت دارد. خط فقر تهران در تابستان ۱۳۹۷ از رقم چهار میلیون تومان گذشت. زلزله‌ی تهران خطری راهبردی است. تهران با بحران آب مواجه است. مدیرانی از نظام جمهوری اسلامی ایران در حال رایزنی برای جابجای پایتخت از تهران‌اند.